Vliegangst: Wat het met je doet en hoe je ermee omgaat
Vliegangst is allesbehalve ‘aanstellerij’. Het is een intens lichamelijke én mentale reactie, die zich vaak aan je opdringt nog vóór je een voet op het vliegveld hebt gezet. Je rationele brein weet misschien wel dat vliegen veilig is, maar je lichaam zegt iets heel anders.
Wat gebeurt er bij vliegangst?
Bij vliegangst raakt je lichaam in een stressreactie: vechten, vluchten of bevriezen. Deze reactie wordt niet aangestuurd door logica, maar door je amygdala — het deel van je brein dat gevaar detecteert.
Typische lichamelijke reacties zijn:
Versnelde hartslag
Trillende handen
Ademnood of hyperventilatie
Misselijkheid of buikpijn
Zweetaanvallen
Paniekerige gedachten zoals: “Ik kan hier niet uit”, “Wat als het misgaat?”, “Ik raak de controle kwijt”
En mentaal:
Je verliest het vertrouwen in het vliegtuig, de piloten, jezelf
Je gaat rampscenario’s afspelen in je hoofd
Je voelt je opgesloten of machteloos
Voor sommige mensen begint de angst al dagen van tevoren. Voor anderen pas bij turbulentie of tijdens het opstijgen. En het vervelende is: angst voedt zichzelf. Hoe meer je bang bent om bang te worden, hoe erger het wordt.
Waar komt vliegangst vandaan?
Vliegangst kan veel oorzaken hebben:
Een eerdere nare ervaring met vliegen (zoals hevige turbulentie)
Claustrofobie (angst voor afgesloten ruimtes)
Controleverlies (je kunt het vliegtuig niet zelf ‘stopzetten’)
Algemene angststoornis of paniekstoornis
Traumatische gebeurtenissen (die niet per se met vliegen te maken hebben, maar wel worden geactiveerd in stressvolle situaties)
Zelfs mensen zonder duidelijke aanleiding kunnen plots vliegangst ontwikkelen. Dat maakt het extra verwarrend — en frustrerend.
Wat kun je doen tegen vliegangst?
1. Ken je triggers
Vraag jezelf af: Wat maakt me precies bang?
Is het het idee dat ik niet kan ontsnappen? Turbulentie? Het neerstorten? Het geluid van de motoren?
Hoe specifieker je het weet, hoe beter je ermee om kunt gaan.
2. Ademhalingsoefening (box breathing)
Een krachtige manier om je zenuwstelsel te kalmeren:
Inademen – 4 seconden
Vasthouden – 4 seconden
Uitademen – 4 seconden
Wachten – 4 seconden
Herhaal dit een paar minuten. Je hartslag daalt, je krijgt meer zuurstof, je brein krijgt het signaal: het is oké.
3. Gebruik afleiding bewust
Luister naar kalmerende muziek of een vertrouwde podcast
Kijk een film die je aandacht vasthoudt
Praat met iemand (een vertrouwd persoon of zelfs de steward(ess))
Doe een kruiswoordraadsel of puzzelboekje — je brein kan zich niet op angst én logisch denken tegelijk focussen
4. Herinner jezelf aan feiten (maar zonder dwang)
Vliegen is veiliger dan autorijden
Piloten trainen intensief voor elke noodsituatie
Turbulentie is normaal en ongevaarlijk voor het vliegtuig
Let op: dit helpt alleen als je het zonder dwang herhaalt. Niet om jezelf te moeten overtuigen, maar om jezelf een kader te geven.
5. EMDR: blijvende behandeling bij vliegangst
EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) is een bewezen therapievorm bij angst en trauma. Het wordt vaak succesvol toegepast bij vliegangst — vooral als de angst te herleiden is naar een specifieke gebeurtenis, of als je in paniek raakt bij bepaalde prikkels.
Hoe werkt het?
Tijdens EMDR word je gevraagd een stressvolle herinnering of beeld op te roepen, terwijl je afgeleid wordt door links-rechts-bewegingen (bijv. met de ogen, klikjes of tikjes). Dit helpt je brein de herinnering op een minder emotioneel beladen manier te verwerken.
Wat doet het?
De angstreactie wordt losgekoppeld van de trigger
Je blijft kalm bij de gedachte aan vliegen
Het gevoel van machteloosheid of dreiging verdwijnt geleidelijk
Voor wie is het geschikt?
Als je vliegangst je belemmert in reizen of leven
Als je paniekaanvallen krijgt bij het idee te moeten vliegen
Als je een nare vliegreis niet los kunt laten
Een traject bestaat vaak uit een paar sessies bij een erkende EMDR-therapeut.
Tot slot: je bent niet gek — je zenuwstelsel is overalert
Vliegangst is niet raar. Je hoeft je niet te schamen.
Je bent niet ‘zwak’, je zenuwstelsel is alleen overbeschermend geworden.
Maar het mooie is: je kunt dat trainen. Herprogrammeren. Verzachten.
"Angst is geen vijand — het is een overijverige beschermer. Je hoeft hem niet weg te duwen. Je mag hem geruststellen."
Vliegangst is allesbehalve ‘aanstellerij’. Het is een intens lichamelijke én mentale reactie, die zich vaak aan je opdringt nog vóór je een voet op het vliegveld hebt gezet. Je rationele brein weet misschien wel dat vliegen veilig is, maar je lichaam zegt iets heel anders.
Wat gebeurt er bij vliegangst?
Bij vliegangst raakt je lichaam in een stressreactie: vechten, vluchten of bevriezen. Deze reactie wordt niet aangestuurd door logica, maar door je amygdala — het deel van je brein dat gevaar detecteert.
Typische lichamelijke reacties zijn:
Versnelde hartslag
Trillende handen
Ademnood of hyperventilatie
Misselijkheid of buikpijn
Zweetaanvallen
Paniekerige gedachten zoals: “Ik kan hier niet uit”, “Wat als het misgaat?”, “Ik raak de controle kwijt”
En mentaal:
Je verliest het vertrouwen in het vliegtuig, de piloten, jezelf
Je gaat rampscenario’s afspelen in je hoofd
Je voelt je opgesloten of machteloos
Voor sommige mensen begint de angst al dagen van tevoren. Voor anderen pas bij turbulentie of tijdens het opstijgen. En het vervelende is: angst voedt zichzelf. Hoe meer je bang bent om bang te worden, hoe erger het wordt.
Waar komt vliegangst vandaan?
Vliegangst kan veel oorzaken hebben:
Een eerdere nare ervaring met vliegen (zoals hevige turbulentie)
Claustrofobie (angst voor afgesloten ruimtes)
Controleverlies (je kunt het vliegtuig niet zelf ‘stopzetten’)
Algemene angststoornis of paniekstoornis
Traumatische gebeurtenissen (die niet per se met vliegen te maken hebben, maar wel worden geactiveerd in stressvolle situaties)
Zelfs mensen zonder duidelijke aanleiding kunnen plots vliegangst ontwikkelen. Dat maakt het extra verwarrend — en frustrerend.
Wat kun je doen tegen vliegangst?
1. Ken je triggers
Vraag jezelf af: Wat maakt me precies bang?
Is het het idee dat ik niet kan ontsnappen? Turbulentie? Het neerstorten? Het geluid van de motoren?
Hoe specifieker je het weet, hoe beter je ermee om kunt gaan.
2. Ademhalingsoefening (box breathing)
Een krachtige manier om je zenuwstelsel te kalmeren:
Inademen – 4 seconden
Vasthouden – 4 seconden
Uitademen – 4 seconden
Wachten – 4 seconden
Herhaal dit een paar minuten. Je hartslag daalt, je krijgt meer zuurstof, je brein krijgt het signaal: het is oké.
3. Gebruik afleiding bewust
Luister naar kalmerende muziek of een vertrouwde podcast
Kijk een film die je aandacht vasthoudt
Praat met iemand (een vertrouwd persoon of zelfs de steward(ess))
Doe een kruiswoordraadsel of puzzelboekje — je brein kan zich niet op angst én logisch denken tegelijk focussen
4. Herinner jezelf aan feiten (maar zonder dwang)
Vliegen is veiliger dan autorijden
Piloten trainen intensief voor elke noodsituatie
Turbulentie is normaal en ongevaarlijk voor het vliegtuig
Let op: dit helpt alleen als je het zonder dwang herhaalt. Niet om jezelf te moeten overtuigen, maar om jezelf een kader te geven.
5. EMDR: blijvende behandeling bij vliegangst
EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) is een bewezen therapievorm bij angst en trauma. Het wordt vaak succesvol toegepast bij vliegangst — vooral als de angst te herleiden is naar een specifieke gebeurtenis, of als je in paniek raakt bij bepaalde prikkels.
Hoe werkt het?
Tijdens EMDR word je gevraagd een stressvolle herinnering of beeld op te roepen, terwijl je afgeleid wordt door links-rechts-bewegingen (bijv. met de ogen, klikjes of tikjes). Dit helpt je brein de herinnering op een minder emotioneel beladen manier te verwerken.
Wat doet het?
De angstreactie wordt losgekoppeld van de trigger
Je blijft kalm bij de gedachte aan vliegen
Het gevoel van machteloosheid of dreiging verdwijnt geleidelijk
Voor wie is het geschikt?
Als je vliegangst je belemmert in reizen of leven
Als je paniekaanvallen krijgt bij het idee te moeten vliegen
Als je een nare vliegreis niet los kunt laten
Een traject bestaat vaak uit een paar sessies bij een erkende EMDR-therapeut.
Tot slot: je bent niet gek — je zenuwstelsel is overalert
Vliegangst is niet raar. Je hoeft je niet te schamen.
Je bent niet ‘zwak’, je zenuwstelsel is alleen overbeschermend geworden.
Maar het mooie is: je kunt dat trainen. Herprogrammeren. Verzachten.
"Angst is geen vijand — het is een overijverige beschermer. Je hoeft hem niet weg te duwen. Je mag hem geruststellen."
